Trước hết mời bạn lắng nghe một câu chuyện ngắn…

Ba năm trước, một chàng trai 23 tuổi ôm mộng khởi nghiệp. Với số vốn xấp xỉ 100 triệu, không ít cũng không nhiều, anh bước vào thế giới startup đầy mơ mộng, ước mơ được ngồi vào ngôi nhà Dreamplex với hoài bão doanh nghiệp của mình sẽ phát triển thành công.

Ba năm trôi qua, anh trở về với số 0 tròn trĩnh, cùng một nỗi thất vọng kèm theo những bài học xương máu. Anh nhận ra rằng mảnh đất startup thực sự là một “bông hồng có gai”, rất sexy, cuốn hút nhưng đầy chông gai và dễ dàng đổ máu nếu bạn còn ngây thơ. Chàng trai dại khờ ngày ấy chính là mình. Sau ba năm trải nghiệm mọi thăng trầm của con đường khởi nghiệp kinh doanh, mình đã hiểu rằng mình đã đi sai vài bước. Chính vài bước quan trọng ấy sẽ là những cái gai nhọn nhất, sát thương cao nhất sẽ đập tan doanh nghiệp vừa mới ổn định được phần bản lề.

Nếu bạn đang ôm mộng và sẵn sàng lên đường để hiện thực hoá hoài bão, thì hãy đọc tiếp những chia sẻ dưới đây của mình. Chí ít nó sẽ giúp bạn hiểu mình đã phạm sai lầm quan trọng ở đâu để có thể tránh nó ra.

Ý tưởng là cần thiết, nhưng vốn mới là thứ quan trọng nhất

Khi chúng ta đến tuổi trưởng thành, sự sáng tạo tăng cao kéo theo hàng tá những ý tưởng mà mình nghĩ là độc đáo và chưa có ai nghĩ ra. Ý tưởng xuất phát từ cảm hứng, say mê sáng tạo. Có khi là từ sự tập trung cao độ mà ra. Trong kinh doanh, ý tưởng đa phần đều xuất phát từ “nhu cầu”. Mình là người thích ăn buffet, và mình từng nhận ra rằng Việt Nam chưa có một kênh thương mại điện tử chuyên biệt về buffet. Thế là mình đã thành lập công ty Buffet Info – một trang tin tức, bán vé buffet để khách hàng có thể dễ dàng theo dõi và đặt bàn.

Ý tưởng giúp ta định hình bản thân sẽ làm gì và tất nhiên tất cả sẽ chỉ nằm trong trí tưởng tượng nếu chúng ta không có vốn đủ để duy trì. Bất cứ ngành nghề nào cũng vậy, từ kinh doanh online đến offline, vốn luôn là tiền đề “đầu tiên” – “tiền đâu”. Hãy cầm sẵn trong tay một con số mà bạn chắc rằng mình có thể duy trì công ty trong khoảng 1 đến 2 năm. Đây là khoảng thời gian nền tảng để xây dựng doanh nghiệp và sản phẩm của bạn.

Cần lưu ý rằng vốn (capital) không phải là một hằng số. Nó cần phải là một biến số, tức là liên tục thay đổi theo hướng đi lên cho đến khi đạt được mức ổn định và dừng.

Có khá nhiều cách kiếm vốn như dùng số tiền tiết kiệm của bản thân sau nhiều năm đi làm và tích cóp, hoặc mượn gia đình, bạn bè. Khi dùng hết số vốn ban đầu thì có thể tiếp tục “mượn gà đẻ trứng” (mượn gia đình hay vay vốn ngân hàng) hoặc có thể lên Shark Tank để “make a deal” (cách này thì mình không ủng hộ lắm vì tốn thời gian mà chưa chắc được gì).

Sau khi xác định được nguồn vốn ổn định thì chúng ta sẽ xác định mặt hàng mình sẽ kinh doanh.

Bán thứ bạn rành và đừng là một amateur trong lĩnh vực bạn sắp làm

Như mình đã nói, hàng loạt ý tưởng kinh doanh xuất hiện và một trí óc mơ mộng sẽ dễ khiến bạn tập trung vào những ý tưởng độc lạ mà đôi khi bạn chẳng hiểu tẹo gì về nó. Hay nói cách khác là ý tưởng đó hoàn toàn không thuộc về lĩnh vực mà bạn am hiểu. Bạn chỉ thấy nó hay ho và muốn startup ngay và luôn.

“Wrong…wrong and wrong!”

Mình từng làm trong ngành du lịch nên có nhiều mối quan hệ với các nhà hàng khách sạn, đó là một lợi thế lớn vì mình sẽ dễ dàng đạt được thoả thuận hợp tác với họ hơn. Ý mình là hãy khởi nghiệp với mặt hàng hay lĩnh vực mà bạn am hiểu hay chí ít đã từng tiếp xúc với nó trong một thời gian dài, vì những kinh nghiệm từng trải sẽ giúp bạn bắt nhịp dễ dàng và thuận lợi hơn nhiều.

Tìm kiếm nguồn cung ứng nguyên liệu để sản xuất hay nhập hàng về bán

Mình có một người bạn thân, mấy năm trước chạy theo xu hướng mở quán coffee dạng như Effoc, Urban Station rồi bán nước hoa. Tất cả đều thất bại. Sau này nhận ra gia đình mình vốn làm vải vóc, thế là cậu ấy liền mở shop quần áo theo dạng nhượng quyền. Với nguồn cung vải có sẵn, bạn mình đã chủ động hơn nhiều trong việc làm ra sản phẩm, chi phí cũng tiết kiệm nhiều. Kết quả là công việc kinh doanh rất thuận lợi.

Nếu bạn startup mảng bán hàng hay thương mại điện tử, thì tìm kiếm nguồn cung vật liệu hay sản phẩm là một bài toán cần phải giải liền (kiểu như không làm câu 1 sẽ không có cơ sở để làm câu 2,3 vậy). Ví dụ khi bạn quyết định “đánh” hàng từ Trung Quốc về, bạn sẽ có 2 lựa chọn : tìm hàng trực tiếp từ các trang Alibaba, Aliexpress,… hoặc gián tiếp từ các trang chuyên nhập hàng trung quốc như 1688express.com.vn, nhaphangsieutoc.com, vominhthien.com,… Bạn cũng có thể mở một trang web nhập hàng trung quốc về Việt Nam nếu vốn đủ lớn.

>>> Tham khảo thêm thiết kế website nhập hàng Trung Quốc tại đây : http://websitenhaphang.com/

Nguồn cung ứng rất quan trọng. Nó sẽ quyết định chất lượng sản phẩm của bạn. Bạn nhập được những sản phẩm tốt thì bạn sẽ có nhiều khách hàng và ngược lại. Cá nhân mình nhận định thì nên là một nhà nhập hàng trực tiếp chứ đừng thông qua đơn vị trung gian, vì những khoản phí phát sinh và sự lệ thuộc sẽ khiến bạn gặp khó khăn sau này. Đầu tư hẳn một lần thì tốt hơn.

Đặt tên và tạo hình cho đứa con tinh thần của mình

Đẻ con ra thì phải đặt tên cho nó. Đó là điều hiển nhiên rồi phải không. Sau khi bạn đã xây dựng được những phương án cần và đủ cho việc khởi nghiệp thì kế đến là bước đặt tên cho thương hiệu. Có một vài lưu ý mình muốn các bạn né ra trong quá trình suy nghĩ tên :

⁃ Nên thuần việt cho dễ đọc, dễ nhớ
⁃ Tránh dùng tiếng anh quá khó nhớ để đặt, trừ khi không có từ tiếng việt đủ hay để thay thế (ví dụ từ buffet – dịch ra tiếng việt là tiệc đứng nghe hơi xa lạ nên mình đành dùng tên Buffet Info).
⁃ Có thể dùng tên riêng chủ doanh nghiệp để đặt
⁃ Ngắn gọn, dễ mường tượng để tiện cho việc thiết kế logo

Bước kế tiếp là thiết kế logo. Mình khuyên các bạn nên chọn tới những công ty thiết kế website cao cấp hoặc chuyên về thiết kế logo để hợp tác vì họ sẽ có những designer trình độ cao hiểu được ý muốn của bạn. Logo nên trực quan, tinh tế và thể hiện brand của doanh nghiệp vì khách hàng sẽ nhớ về logo nhiều hơn là tên doanh nghiệp.

Xây dựng bộ mặt doanh nghiệp online – Website

Những thứ mình nói bên trên mới chỉ là phần nghe, nhìn hay có thể gọi là phần offline. BẤT KỲ MỘT DOANH NGHIỆP NÀO CŨNG CẦN PHẢI CÓ MỘT WEBSITE.

Mình viết in hoa để nhấn rõ tầm quan trọng của website. Khách hàng ngày nay có thói quen lướt web và check mạng xã hội để tìm kiếm những món đồ, dịch vụ họ muốn nên bạn không thể không có một website được. Nên chọn những công ty thiết kế website chuyên nghiệp, tránh những đơn vị thiết kế website giá rẻ (3-4 triệu/website). Tin mình đi, “của rẻ là của ôi”, khách hàng sẽ chẳng thể hài lòng với một bản thiết kế tạm bợ và không có tí thẩm mỹ nào đâu. Nếu ngân sách hạn chế thì bạn có thể tham khảo mẫu website để edit lại theo ý mình, tuy là mẫu có sẵn nhưng bạn hoàn toàn được hỗ trợ tùy chỉnh sản phẩm, logo và thương hiệu màu sắc theo ý muốn của mình, source cũng đã vô cùng chuẩn. Bạn có thể xem thêm ngay tại mauwebsite.vn nhé!

Giao diện website Buffet Info (bây giờ thì không còn web do lâu rồi mình không làm)

Phần mềm nguồn mở mình thích nhất cho tới giờ là WordPress (được viết bằng ngôn ngữ lập trình website PHP và sử dụng hệ quản trị cơ sở dữ liệu MySQL), cũng là bộ đôi ngôn ngữ lập trình website thông dụng nhất hiện tại. Lý do mình thích vì nó dễ sử dụng cho việc tạo và chỉnh sửa bài viết, nhiều gói giao diện có sẵn, nhiều plugin có sẵn và có thể làm được nhiều website khác nhau

Lưu ý là nên tích hợp chế độ responsive (tương thích trên mọi thiết bị điện thoại, máy tính bảng, laptop) vì ngày nay PC hay laptop không còn là công cụ duy nhất để truy cập Internet nữa.

Một lý do nữa mình chọn đơn vị thiết kế chuyên nghiệp là vì họ biết cách xây dựng một website chuẩn SEO. Cực kỳ quan trọng nhé! SEO là công cụ rất hữu ích trong quá trình chạy marketing online. Bạn tiêu tốn hàng đống tiền vào Internet mà không có lấy một chiến lược nào chuẩn SEO thì không bao giờ hiệu quả được.

Bắt đầu tiến công trên các mặt trận lớn và nhỏ

Khi đã xong phần cơ bản, bước tiếp theo bạn phải làm là viral (lan toả) những ý tưởng, sản phẩm, dịch vụ ra khắp mặt trận Internet. Tất nhiên đánh địch thì phải đánh vào những đồn trú quan trọng thì mới mong chiếm được thế thượng phong. Và những đồn trú lớn ở đây chính là những mạng xã hội phổ biến như Facebook, Instagram, Zalo,… tới những trang thương mại điện tử hàng đầu (Shopee, Lazada, Tiki,…). Nếu bạn kinh doanh mảng F&B thì Foody, Hotdeal, Diadiemanuong,… là nơi viral chính nhé.

Các kênh lớn có nhiều khách truy cập hơn, cơ hội sẽ lớn hơn nhưng cũng đừng vì thế mà bạn bỏ qua những kênh nhỏ khác vì đôi khi khách hàng sẽ biết tới bạn qua những trang mạng xã hội mà chúng ta không ngờ. Có thể kể đến một vài trang như Lozi, Meete (F&B); Én bạc, Robbins, Chotot, Sendo (TMĐT); Twitter (mình xếp MXH này vào đây vì nó không phổ biến ở Việt Nam), Pinterest,…

Tuy nhiên, bạn cũng cần phải chọn ra một đến hai mặt trận chính để tập trung 2/3 nguồn lực vào đó. Buffet Info của mình từng là một trong những đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Foody, Hotdeal nên mình tập trung hầu hết vào mảng quảng cáo trên Facebook và Google. Bạn phải nghiên cứu xem doanh nghiệp của mình sẽ phù hợp với kênh online nào để nhanh chóng tìm được khách hàng quan tâm tới sản phẩm của bạn.

Marketing online cho kênh chính – “Những kẻ hắt hơi” và “virus ý tưởng”

Mình đã phạm phải một vài sai lầm ở bước này. Để mạch bài viết không bị ngắt quãng thì mình sẽ nói cụ thể hơn đan xen giữa các bước ở dưới nên các bạn đọc tiếp nhé.

Một trong những chiến lược quan trọng của marketing online như mình đã đề cập ở trên đó là thiết kế website chuẩn SEO, chuẩn responsive. Các bước còn lại bao gồm :

1. SEM – Marketing online thông qua công cụ tìm kiếm

SEM là hình thức quảng cáo trên các bộ máy tìm kiếm như Google, Yahoo và Bing SEM bao gồm 2 nhánh: SEO (tối ưu hóa công cụ tìm kiếm) và PCC (Pay Per Click)

SEO (Search Engine Otimization) : Là quá trình tối ưu hóa giúp cho website có thứ hạng cao trên công cụ tìm kiếm với những từ khóa nhất định. Để SEO đem lại hiệu quả tốt cần đầu tư thời gian, nguồn lực, xây dựng một chiến lược có hiệu quả để tạo cho mình một nội dung có chất lượng tốt và thu hút sự quan tâm của khách hàng. Nếu bạn không gặp nhiều cạnh tranh trong kết quả tìm kiếm, SEO là lựa chọn tốt  

PCC: là hình thức quảng cáo trên công cụ tìm kiếm và trả phí cho mỗi lần click.

Đối với PCC cần có sự phân tích kỹ, phán đoán chính xác từ khóa, phân loại từ khóa thích hợp cho mỗi đối tượng khách hàng tiềm năng của mình và viết mẫu quảng cáo hấp dẫn. Nếu bạn gặp nhiều cạnh tranh trong kết quả tìm kiếm, PPC sẽ là giải pháp phù hợp hơn cho bạn. Lợi ích lớn nhất của việc sử dụng PPC trong một ngành có nhiều cạnh tranh đó là PPC cho phép bạn xuất hiện hàng đầu tại Google mà không phải mất quá nhiều thời gian cải thiện thứ hạng tự nhiên.

Khi bạn search từ khoá “buffet”, bạn sẽ thấy hotdeal hay adayroi đứng đầu, là vì keyword này không có từ khác thay thế nên sự cạnh tranh là cực kỳ cao. Nếu không dùng PPC thì sẽ khó mà lọt vào trang đầu chứ đừng nói gì là top 10 Googe

Sai lầm của mình là đã đánh giá thấp PPC của đối thủ cạnh tranh nên mình không tập trung tốt cho phần SEO, do đó Buffet Info đã bị đẩy xuống trang 3 của Goolge. Khách hàng thường không có thói quen tìm kiếm quá 2 trang của Google nên kết quả là đối tác thì rất sẵn sàng hợp tác, còn khách hàng thì lại thiếu trầm trọng.